GALICIA PUEBLO A PUEBLO: SAN XOÁN DE LAGOSTELLE, GUITIRIZ

Esta igrexa é a primitiva do pobo, de feito coñecese popularmente como a “Igrexa Vella”, para diferenciala da "Igrexa de Santa María".

Está situada na Praza de San Xoán e foi fundada como Capela a principios do S. XIV, reformouse nos ss. XVI e XVII, sendo reconstruída entre 1719-20 correndo a reforma a cargo do mestre Baltasar Varela.

Desta igrexa, destaca a súa Fachada Barroca, cun fermoso altorrelevo representando a San Xoán Bautista, con restos de policromía.

En 1831 levantáronse as dúas torres que flanquean a fachada, con pocua ornamentación e de dous corpos.

Todos os muros son de sillería rectangular e, nun lado, presenta un sinxelo pórtico, con columnas.

No interior destaca un “Arco Triunfal” de medio punto que divide o espazo, a inscripción fundacional, e o escudo dos Montenegro, pero o que máis chama a atención son as Capelas e os retablos Barrocos do S.XVIII.

Ó lado da igrexa está situado un CRUCEIRO do ano 1880, de gran beleza e coñecido como “Cruceiro da Vila “. Presenta Plataforma de tres chanzos, de forma cuadrangular, como a Basa. Fuste prismático de sección cuadrangular nos extremos e octogonal no resto, cos instrumentos da Paixón no seu lado maior: escaleira, tenaces, martelo, tres cravos, media lúa, lanza e un sol, e con inscrición da data '1880' nunha das súas caras.

Capitel cúbico decorado con cabezas aladas nas súas caras e volutas nas esquinas, e cruz de sección cuadrangular e arestas rebaixadas con remates florenzados, que mostra no anverso a figura de Cristo crucificado, tres cravos, con coroa de espiñas, mans abertas, cabeza inclinada cara a dereita, o pano de pureza (perizoma) está anoado á esquerda, o pe esquerdo monta sobre o dereito, cartel de INRI. No reverso figura da Virxe, sobre peana.