GALICIA PUEBLO A PUEBLO: SANTA MARÍA DE TRAZO

Esta igrexa parroquial do seculo XII e estilo romanico do que só perdura o tramo absidial, é unha das fundacións máis antigas da Comarca de Ordes. Aparece citada xunto cos templos de SAN PEDRO DE BENZA, SAN XOÁN DE CAMPO e Santaia de Pereira na designación de igrexas da sede de Iria de Tructinio (c. 830), dentro do territorio de Montaos.

Presenta planta rectangular dunha nave con cabeceira cadrada destacada, onde aínda conserva unha primitiva xanela central de medio punto, sobre columnas cilíndricas rematadas en capiteis entre os que se adiviñan motivos vexetais, destacando a decorada chambrana.

O oco central emprégase como hornacina para unha imaxe pétrea da Asunción sobre a cabeza de varios querubines e apoiada sobre dúas pezas graníticas reutilizadas.

No testero sobresae unha sinxela cruz.

O muro lateral sur absidal repite o modelo visto nos restantes templos do Concello de Trazo.

Mostra dous canecillos zoomorfos, algo pouco frecuente na Comarca. Unha fera con aspecto de cánido de corpo enteiro, de costas e coa cabeza volta cara ao espectador con xesto ameazante.

A outra son os cuartos dianteiros dun animal cuxo rostro desapareceu, pero polo tratamento da pelame parece un león.

Mentres que o norte permanece agochado pola sacristía engadida no ano 1671.

Nese mesmo muro norte advertimos unha porta de medio punto tapiada.

Na fachada, moi recente, podemos ler unha inscrición na que advertimos a súa data de creación: “Se hizo esta obra siendo cura párroco D. Juan Mosquera Bello 1868”.

Sobre esta, unha espadana de doas vans nos que albergar as campás. O corpo superior adórnase con pináculos.

No interior, a zona máis interesante sen dúbida é o presbiterio, ao que se accede traspasando o arcavan trunfal de medio punto, sobor de columnas adousadas...