GALICIA PUEBLO A PUEBLO: COMARCA DE ORDES

Mostrando entradas con la etiqueta COMARCA DE ORDES. Mostrar todas las entradas

SAN XULIÁN DE CÉLTIGOS, FRADES

Na igrexa de Céltigos apareceu facendo de sillar, no arco da entrada ao presbiterio, unha pedra cunha inscrición do século X, nela alúdese á fundación dunha basílica e da Casa de San Xulián, está datada no ano 969, e quizais faga referencia a un primitivo templo.

Fronte ao templo álzase un bonito CRUCEIRO datado en 1999. Posúe cruz coas imaxes de Cristo crucificado e no reverso a Virxe.

Non moi lonxe do templo, atópase a ÁREA RECREATIVA DO MUIÑO DE CÉLTIGOS, un estupendo espazo natural, que ten como característica máis fermosa o seu muiño e a canle que o alimenta.

Coordenadas: 43º 01' 56.0" N - 8º 12' 59.9" W

A INFORMACIÓN INCLUÍDA NESTA PUBLICACIÓN, FOI RECOLLIDA DA SEGUINTE LIGAZÓN:

https://frades.gal/arquitectura/igrexa-parroquial-e-cruceiro-celtigos-

VISITA OUTROS SORPRENDENTES LUGARES DO CONCELLO DE FRADES NA LIGAZÓN, CUN MAPA PARA CHEGAR A CADA UN DELES.

SANTA MARIÑA DE GAFOI, FRADES

La noticia más antigua acerca de la localidad de Gafoi, se remonta a mediados del siglo X. En un documento de 19 de noviembre de 959 conservado en el Cartulario de Sobrado, los condes Rodrigo Menéndez y su esposa doña Elvira Alvítez ceden al monasterio toda su hacienda, entre la cual se incluye la uilla gafoni, en el territorio de Montaos. Aunque no se alude a la existencia de una parroquia, podría ser que para entonces ya hubiera un primer templo en las inmediaciones de la citada villa.

Según apuntó Ferreira Priegue, cabe la posibilidad de que Gafoi se encontrase en un camino medieval secundario que, partiendo del que unía Santiago con Betanzos, se dirigía al importante CENTRO RELIGIOSO DE SOBRADO pasando por Calvente, Aiazo, Gafoi, Céltigos y Boado.

Construida en la honra de Santa Mariña, esta iglesia de origen románica (siglo XII) se considera la más antigua del ayuntamiento, si bien pasó por remodelaciones en época barroca, de las que proceden muchos de los elementos que hoy vemos.

Todavía conserva una portada de carácter románico, que se compone de dos arcos de medio punto apoyados en dos pares de columnas, con capiteles que, a pesar del desgaste que han sufrido, todavía es posible distinguir su decoración.

Los que sustentan el arco interior presentan motivos vegetales entre los cuales asoma una figura de tipo zoomórfico que María José Domingo ha identificado con monos.

El motivo del simio o fiera surgiendo entre la vegetación es posible encontrarlo en otros templos gallegos y aparece en la CATEDRAL DE SANTIAGO DE COMPOSTELA adornando la cesta de uno de los capiteles de los arcos formeros de la nave central.

En los soportes exteriores, la pieza del sur se decora con dos aves afrontadas (posiblemente palomas), cada una ocupando una cara, y unidas por la cabeza. Este tema de origen paleocristiano recuperó su vigor en el Románico, momento en que tuvo gran difusión.

El capitel norte es el más desgastado del conjunto, pero todavía es posible reconocer en él un ave (posiblemente un águila) con las alas desplegadas y cuerpo abultado que apoya sus garras en el collarino. Esta figura ha sufrido un considerable desgaste y la cabeza ha desaparecido.

Tanto el tímpano, como las mochetas y arquivoltas carecen de decoración, a excepción de la chambrana, que presenta un ajedrezado.

Corona la fachada una espadaña moderna de doble vano finalizada en pináculos con bolas y un cuerpo compuesto por un óculo, finalizado en cornisamento curvo con elementos decorativos propios del barroco, coronado por una cruz de bronce.

Curiosa y destacable es la cruz inscrita en un círculo que se expone en el interior del atrio, procedente de un templo medieval.

Del otro lado de la carretera se levanta un sencillo CRUCEIRO, sobre una plataforma cuadrangular de cuatro peldaños y base cúbica, ambas de hormigón. El fuste octogonal, que comienza y termina cuadrado, el capitel cuadrangular y la cruz octogonal están realizados en granito.

Esta última acoge la figura de un Cristo labrado en mármol.

Indicar, que el templo se encuentra muy cerquita del río Tambre a su paso por A PONTE NOVA y del MUIÑO DA PONTEVELLA, este en un pequeño regato llamado Rego do Porto que desemboca junto al primero. Espacios que podemos gozar siguiendo la RUTA DE SENDERISMO que, desde a ÁREA RECREATIVA DE OS PASOS, recorre durante 12 Km la ribera do río Tambre, hasta el ÁREA RECREATIVA DE A PRESA, uniendo estos dos magníficos espacios naturales cargados de extraordinaria belleza.

Coordenadas: 43º 01' 12.9" N - 8º 15' 24.0" W

INFORMACIÓN RECOGIDA DE LOS SIGUIENTES ENLACES

https://www.romanicodigital.com/sites/default/files/pdfs/files/a_coruna_Gafoi.pdf

https://frades.gal/arquitectura/igrexa-parroquial-e-cruceiro-gafoi-

https://cruceirosdegalicia.xyz/1503804.html

https://www.turismo.gal/recurso/-/detalle/17127/cruceiro-de-santa-marina-de-gafoi?langId=es_ES&tp=10&ctre=55#

VISITA OTROS SORPRENDENTES LUGARES DEL MUNICIPIO DE FRADES EN ESTE ENLACE, CON UN MAPA PARA LLEGAR A CADA UNO DE ELLOS.

MÁMOA DA PENEDA DE GUNTÍN, FRADES

O precario estado de boa parte do patrimonio de Galicia, por desgraza, ten un bo exemplo no Concello de Frades. Alí, despois de cinco mil anos baixo terra, os restos dun dos maiores monumentos funerarios de Galicia chamado PENEDA DE GUNTÍN, saíron á luz do peor xeito posible.

A recente historia do tamén coñecido como Dolmen de Aiazo (nome da parroquia na que está situado), comeza en 1991. Entón, a zona estaba en pleno proceso de concentración parcelaria, e aquí e alá abríanse novas pistas a través do monte. Segundo os membros de Obradoiro dá Historia, nun deses traballos as máquinas arrasaron a Peneda, un conxunto de pedras de grande tamaño que quedaron ao longo dá pista, semienterradas e tapadas pola vexetación.

O feito quedou no esquecemento ata que, en 1996, dúas persoas afeccionadas á arqueoloxía estudáronas, e pensaron que se podería tratar dun dolmen e non duns pedrolos calquera. Alertaron aos responsables de Patrimonio da Xunta, que acudiron ao lugar, incluíron os restos no seu inventario e emitiron un informe. Nel afírmase que os restos corresponden a un dolmen con cámara poligonal, posiblemente con corredor. A cámara estaría formada por cinco chantos e unha grande tampa ou cuberta. Un dous esteos mide 4,65 metros, sendo un dous maiores de Galicia.

Dada a dificultade de atoparlles ós restos do túmulo megalítico unha nova localización, como consecuencia dá súa localización fóra de contexto arqueolóxico, as lousas que formaron o monumento do neolítico, xacen amoreadas e abandonadas ó longo dun camiño, estando en estudo a decisión sobre ou seu definitivo emprazamento.

Coordenadas: 43º 00' 57.9" N - 8º 17' 36.9" W

INFORMACIÓN RECOLLIDA DAS SEGUINTES LIGAZÓNS

https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/sociedad/2000/06/01/denuncian-abandono-restos-mayores-dolmenes-galicia/0003_55240.htm

http://www.planeamentourbanistico.xunta.es/siotuga/documentos/urbanismo/FRADES/documents/28100ca001.PDF PÁGINA 43

VISITA OUTROS SORPRENDENTES LUGARES DO MUNICIPIO DE FRADES NESTA LIGAZÓN, CUN MAPA PARA CHEGAR A CADA UN DELES.

PONTE NOVA E MUIÑO DA PONTEVELLA, FRADES

A toponímia do lugar de Ponte Carreira e A Ponte Vella, xa advírtenos da existencia de infraestruturas que servían aos seus habitantes para salvar os cursos fluviais aquí existentes.

Así fálase da presencia alí, dunha PONTE ROMANA sobre o río Tambre, aínda que nós só albiscamos a presenza da chamada PONTE NOVA, no límite municipal co veciño concello de O Pino, pero que si falanos dun máis antigo. É unha ponte de estilo neoclásico, calzada horizontal, con tres ollos de arco escarzano sobre piares moi altos, aos que se acaroan tallamares curvos. Ten peitonil moldurado e refuxios nos testeiros da ponte. Todo fabricado en cantería.

Xusto por baixo da ponte, desemboca no río Tambre un pequeno regato chamado Rego do Porto, que foi aproveitado para a construción dalgún muíño, como o reconstruido que vese na contorna e chamado MUÍÑO DÁ PONTEVELLA.

Está construido a partir de muros de cachotería encintada, agás os marcos de portas e xanelas, que son de cantería. A cuberta é a dúas augas con remate de tella camba e o seu estado de conservación e bo.

Preto del vemos unha pequeniña PONTE, ...

...e a continuación e xa casi onde o rego entrega as súas augas ao tambre, un LAVADOIRO ao que engadiuselle unha cubrición pouco atractiva e acertada, para o meu gusto.

Podemos gozar deste fermoso rincón, seguindo o ROTEIRO DE SENDEIRISMO que, desde a ÁREA RECREATIVA DE OS PASOS, percorre durante 12 Km a ribeira do río Tambre, ata a ÁREA RECREATIVA DE A PRESA, unindo estes dous magníficos espazos naturais cargados de extraordinaria beleza.

ÁREA RECREATIVA DE OS PASOS

ÁREA RECREATIVA DE A PRESA

INFORMACIÓN RECOLLIDA DAS SEGUINTES LIGAZÓNS

https://www.galiciamaxica.eu/galicia/ponte-carreira/

http://www.planeamentourbanistico.xunta.es/siotuga/documentos/urbanismo/FRADES/documents/28100ca006.PDF

http://www.planeamentourbanistico.xunta.es/siotuga/documentos/urbanismo/FRADES/documents/28100ca004.PDF (páxina 13).

VISITA OUTROS SORPRENDENTES LUGARES DO CONCELLO DE FRADES NESTA LIGAZÓN, CUN MAPA PARA CHEGAR A CADA UN DELES.

SANTA MARÍA DE TRAZO

Esta igrexa parroquial do seculo XII e estilo romanico do que só perdura o tramo absidial, é unha das fundacións máis antigas da Comarca de Ordes. Aparece citada xunto cos templos de SAN PEDRO DE BENZA, SAN XOÁN DE CAMPO e Santaia de Pereira na designación de igrexas da sede de Iria de Tructinio (c. 830), dentro do territorio de Montaos.

Presenta planta rectangular dunha nave con cabeceira cadrada destacada, onde aínda conserva unha primitiva xanela central de medio punto, sobre columnas cilíndricas rematadas en capiteis entre os que se adiviñan motivos vexetais, destacando a decorada chambrana.

O oco central emprégase como hornacina para unha imaxe pétrea da Asunción sobre a cabeza de varios querubines e apoiada sobre dúas pezas graníticas reutilizadas.

No testero sobresae unha sinxela cruz.

O muro lateral sur absidal repite o modelo visto nos restantes templos do Concello de Trazo.

Mostra dous canecillos zoomorfos, algo pouco frecuente na Comarca. Unha fera con aspecto de cánido de corpo enteiro, de costas e coa cabeza volta cara ao espectador con xesto ameazante.

A outra son os cuartos dianteiros dun animal cuxo rostro desapareceu, pero polo tratamento da pelame parece un león.

Mentres que o norte permanece agochado pola sacristía engadida no ano 1671.

Nese mesmo muro norte advertimos unha porta de medio punto tapiada.

Na fachada, moi recente, podemos ler unha inscrición na que advertimos a súa data de creación: “Se hizo esta obra siendo cura párroco D. Juan Mosquera Bello 1868”.

Sobre esta, unha espadana de doas vans nos que albergar as campás. O corpo superior adórnase con pináculos.

No interior, a zona máis interesante sen dúbida é o presbiterio, ao que se accede traspasando o arcavan trunfal de medio punto, sobor de columnas adousadas...