GALICIA PUEBLO A PUEBLO: CRUCEIROS E IGREXA DE SUEIRO, CULLEREDO

A igrexa de Santo Estevo Sueiro pertence ao grupo de igrexas construídas ao longo dos séculos XVII e XVIII, baixo postulados clasicistas que perviviron ata o século XIX. Moi similar á de Ledoño, Veiga, S. Martín de Sésamo... entre todas elas a de Sueiro é a de maiores dimensións e de traza máis coidada.

A súa construción comezou no século XVII, probablemente sobre os cimentos dun edificio máis antigo. A Capela da Santa Cruz é a parte máis antiga, data de 1661.

No exterior aparece unha inscrición que resultounos de difícil interpretación.

O noso amigo Bregua Culleredo, aportounos un dato interesante, a esta capela do Triunfo da Santa Cruz, pertencía un muíño do lugar da Esfarrapa, parroquia de Veiga,...

... que se cita no Catastro de Ensenada da parroquia de Veiga no ano 1752, e ben a decir "... otro al sitio da Esfarrapa, también con una rueda, muele la mitad del año, pertenece a la Capilla de Triunfo de la Santa Cruz, inclusa en la parroquial de Sueiro, de que al presente es su capellán Dn Juan Calixto Barbeito le regulan en sesenta un ?, traele en arrendamiento Domingo de Pazos porque paga seis ferrados de trigo ".

En 1891 realízanse aínda obras na súa capela maior e fachada, data que figura nunha inscrición na clave do arco de devandita capela, e confirmado polos libros de fábrica.

A fachada aínda que moi similar a outras da zona, destaca pola súa esveltez e a magnífica espadana que a culmina. Nela ábrese a porta principal, adintelada e sobre ela unha fiestra ampla. Os extremos laterais ornaméntanse con pezas de cantería rematadas en bóla.

A espadana totalmente realizada en cantería de perfecto corte, acubilla dúas campás baixo senllos arcos de medio punto, sobre este levántase outro corpo separado por unha imposta moldeada cunha troneira e dous detalles decorativos similares á peza que coroa o conxunto onde se sitúa a cruz de metal.

A planta responde á estrutura característica da igrexa rural moderna, nave única e ábsida rectangular diferenciado polo seu menor anchura. A esta formulación básica a maioría destes templos incluíron unha sancristía, neste caso no muro sur, necesaria para os servizos parroquiais. Ademais como podemos observar na planta, a igrexa de Sueiro conta cunha capela menor no seu muro norte, tamén cuadrangular.

Os muros foron realizados en parte en mampostería, en parte en sillería de ben cortada e regular, isto é unha peculiaridade nada corrente, pois aínda que os templos medievais levantábanse con sillería, durante a Idade Moderna xeneralízase o uso de mampostería, debido á súa economía.

O interior preséntase moi amplo e ben iluminado, sen elementos que impidan a visión do altar desde calquera punto da nave. A capela maior diferénciase cun arco de acceso e o abovedamento da súa cuberta, a única desta época de todo o municipio. O Retablo Maior é o máis valioso dos que se conservan na igrexa e un dos mellores do concello. A arquitectura do retablo bebe aínda de fontes barrocas: gusto polo claro-escuro, planos asimétricos e movemento de panos.

As imaxes de Sueiro pertencen na súa maioría ao século XIX e XX. A única escultura anterior a esa época é o Anxo Custodio, obra datada no século XVII. Aparece representado como espírito protector infantil, tendendo o seu brazo sobre o ombreiro dun neno. É unha imaxe curiosa, pois aínda que os anxos son representados frecuentemente, fano como figuras accesorias e en poucas ocasións de modo individual. A talla mostra un anxo humanizado e corpulento, con grandes ás, aínda que a imaxe foi mutilada perdendo unha delas.

O adro da igrexa, que acolle o camposanto parroquial, alberga tamén un sinxelo CRUCEIRO, xa que Culleredo non é un concello que destaque pola calidade arquitectónica destes elementos. A maior parte deles son de fuste liso, rematado nunha sinxela cruz.