GALICIA PUEBLO A PUEBLO: SAN VITORIO DE CAMBÁS, ARANGA

É moi habitual atopar pequenas igrexas ou ermidas erixidas enriba dun castro ou no ámbito das necrópoles megalíticas. Este é o caso da ermida de San Vitorio, construida no medio da Serra da Loba, e nos límites co CONCELLO DE MONFERO.

Capela sen estilo definido, realizada en granito. Planta de pequenas dimensións, de forma rectangular. Os muros son de cachotaría, con cadeirado nos esquinais.

Conta cun pequeno pequeno espazo cuberto ou cabido na parte frontal, sostido por un muro baixo, sobre o que apoia unha columna de sección cadrada nos extremos e achafranada na parte central.

A porta está alintelada e ten gravada unha cruz.

Nas paredes deste pórtico e porta, podemos ver tamén outras cruces e inscricións.

A cuberta é a tres augas con lousas de pizarra e tella curva nas arestas. Remátase cunha CRUZ CUMIAL de brazos con remates lanceolados e un pináculo noutro extremo.

A luz entra a través de un pequeno van nun lateral da ermida, dende o que sacamos as fotos do interior, onde atópase San Victorio, santo milagreiro en honor ao que se celebra o 22 de maio unha afamada ROMARÍA.

Cóntase que a ermida e o cruceiro que hai ao lado, foron construídos no ano 1560, por unha persoa devota sen descendencia. Ao morrer deixounos no testamento a uns veciños do lugar, co encargo de celebrar cada ano unha romaría no honor a San Vitorio.

É costume botar unha esmola pola xanela do lado sur mentres se lle pide un favor ao santo. Cando enfermeba un porco, tamén era costume, arrincar unha estela da porta da capela e poñela na corte para que favorecera a curación do animal.

Detrás da ermida érguese o CRUCEIRO asentado sobre unha plataforma cuadrangular de dúas bancadas rematado nun pedestal, tamén cuadrangular. A vara posúe unha sección octogonal.

No anverso da cruz obsérvase ao cristo crucificado, en baixo relevo.

No reverso, a Virxe, igualmente en baixo relevo, en actitude orante.

O conxunto está realizado en granito.

A conservación deste elemento enfróntase aos constantes embates dos axentes meteorolóxicos; a chuvia e o vento desgastaron, ao longo dos séculos, un dos cruceiros máis antigos de Galicia.

Próxima á capela atópase a PENA DE ROLDÁN, e nela poden verse as pegadas que deixaron o cabalo e o heroe Roldán, un dos Doce Pares de Francia, sobriño e cabaleiro de Carlomagno.

Roldán, segundo a lenda, colaborou co apóstolo Santiago e con Carlomagno na expulsión dos mouros míticos do noso país. Existe un amplo e variado corpus lendario que o sitúa en varias ducias de lugares de Galicia, sempre asociado a proezas lendarias. Roldán, no imaxinario popular galego, é un xigante, e xigantescas son as pegadas dos seus pés. Cando pasou por Aranga, deixa a pegada xigantesca do seu pé enterrada na pedra coma se esta fose de manteiga.

O seu cabalo aínda pegou un chimpo ata Pena Ferreira, monte da mesma parroquia pero afastado deste lugar.

Nesta ocasión, como a neve fixo imposible o poder contemplar a pegada do lendario Roldán, outro Roldán, quixo deixar a súa marca no manto branco que cubría o lugar.